Opwaartse druk
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Opwaartse druk is de kracht die water of vloeistoffen uitoefenen op een ondergedompelde constructie, waardoor deze omhoog wordt geduwd.
Omschrijving
Opwaartse druk, ook wel opdrijving of Archimedeskracht genoemd, treedt op wanneer een object geheel of gedeeltelijk is ondergedompeld in een vloeistof, zoals grondwater. Deze druk is tegengesteld aan de zwaartekracht en werkt verticaal omhoog. De grootte van de opwaartse druk is gelijk aan het gewicht van de verplaatste vloeistof en hangt af van het volume van het ondergedompelde deel van de constructie en de dichtheid van de vloeistof. Bij bouwwerken, met name ondergrondse constructies zoals kelders, tunnels en funderingen, kan een hoge grondwaterstand leiden tot aanzienlijke opwaartse druk op de constructie. Dit kan problemen veroorzaken zoals het omhoog drukken of 'opdrijven' van de constructie, wat kan resulteren in structurele schade zoals scheuren in muren en vloeren.
Beheersing van opwaartse druk
Om opwaartse druk in de bouw te beheersen en schade te voorkomen, worden diverse maatregelen toegepast. Een veelgebruikte methode is het installeren van drainage-systemen, zoals drainagebuizen of bronbemaling (zoals spanningsbemaling), om het grondwater rond de constructie te verlagen en zo de hydrostatische druk te verminderen. Daarnaast kan het gewicht van de constructie zelf worden verhoogd, bijvoorbeeld door het gebruik van zware materialen of het aanbrengen van tegengewichten, om de opwaartse kracht te compenseren. Bij diepe bouwputten kunnen waterdichte bouwkuipen met verticale wanden (zoals damwanden) en horizontaal onderwaterbeton worden gecreëerd om grondwater buiten te houden. In sommige gevallen worden trekpalen toegepast om de constructie te verankeren en opdrijven tegen te gaan.
Vergelijkbare termen
Grondwaterdruk
Gebruikte bronnen: